• Segajokoa

Segalari proba edo segalaritza sega erabiliz denbora jakin batean (orokorrean ordubete) ahalik eta belar gehien moztean oinarritzen den herri kirola da.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• Landaren ezaugarriak

Lehia jokatuko den zelaia edo landa kontu handiz aukeratzen da. Batetik, sega-zale asko dagoen lekua izatea komeni da, eta, ahal dela, indarrak neurtuko dituzten segalariak bizi diren herrietatik gertu egotea. Izan ere, desafioa ikusteko sarrerak ipintzen direnez, ahal denik eta zalerik gehien erakarri behar da. Horregatik, irispide errazekoa, ikusgaitasun onekoa eta aise mugatzeko moduko eremua bilatzen da.
Lursaila, ezinbestekoa da harririk ez izatea,gorabehera gutxikoa eta hazita dagoen belar askokoa izatea.

• Sega-jokoa

Erruz da zaila segan jardutea, gerria makurtuta lan egiten baita. Adiera horretan, gorputz-enborra tolestuta eta birikiak konprimatuta arnasten da. Segalariak okertuta egiten du beharra, lurrari begira, eguzkiak garondoa kiskaltzen dion bitartean.

Sega-apustuen denboraldiari betidanik eman izan zaio hasiera udazkenarekin batera, belarrak luzera egokia hartu duenean. Orduantxe egon ohi dira partehartzaileak fisikoki mailarik onenean, baserrian lanik gehien ere sasoi horretantxe egoten baita.

Duela gutxira arte, lehiaketa forma bakarra apustua izan zen. Irabazleak sari gisa dirua jaso zuen aurreneko txapelketa 1954ko uztailaren 11an jokatu zen.

Segalariek, beren lana egiteko, ordubete izaten dute, nahiz eta XX.mende hasieran ohikoagoak ziren bi orduko apustuak. Behin denbora hori bukatzen denean, gizon talde batek belarra batu, lotu eta pisatu egiten du epailearen begiradapean. Pisu erromatarra erabiltzen da moztutako belarra pisatu eta gehien ebaki duena, garailea zein den erabakitzeko.

Hala ere, pisua eta moztutako belar kopurua lurraren, belarraren hezetasun mailaren, luzerarenen araberakoa da; denak ere esfortsu fisikoarekin zerikusirik ez duten faktoreak dira.

• Segalari entzutetsuak

Bertsolaritzak eman zuen aurrenekoz sega-jokoaren berri. Pello Errotak, 1880an, Iturriotzen Izuleak irabazitako apustu baten inguruan abestu zuen.

Pedro María Otaño Eceiza, Beizamako "Santa Agueda", aizkolari arras ezaguna ere segalari handia izan zen 1905 eta 1915 bitartean lehiatu zen bitartean.

Edonola ere, segalarien arteko lehia nagusia Iturriotzeko zelaian jokatu zen 1925eko irailaren 28an. 6000 ikusle batu ziren, eta, esaten dutenez, garai hartako 150.000 pezetatik gora jokatu ziren apustutan. Aiako Pedro Mendizabal "Lokate"-k eta Urnietako José Arrieta "Pantxesa"-k neurtu zituzten indarrak. Azkenean, Mendizabal nagusitu zen.

 Badira aipatzea merezi duten beste zenbait segalari ere. Besteak beste, "Amexketa", "Ondartza", "Irurzu" edota Bernardo Irastorza. Egun ia ez da desafiorik egiten, eta segalariek, batez ere, Federazioak antolatutako txapelketa ofizialetan jarduten dute.